Prawo Traktatów- materiały zdobyte :)

PRAWO TRAKTATÓW
Historia prawa traktatów i kodyfikacji prawa międzynarodowego publicznego
• Współczesne stosunki międzynarodowe trudno sobie wyobrazić bez istnienia umów międzynarodowych
• Ostatnie stulecie uczyniło z dotychczasowego zwyczaju – normy pisane
• Niezależnie jakimi sprawami obecnie się zajmujemy – prawem morza, ochroną środowiska, współpracą gospodarczą – znajomość powstawania, stosowania, interpretowania, nieważności i wygaśnięcia umów międzynarodowych jest absolutnie niezbędna

• Umowa jest jedną z najstarszych instytucji prawa międzynarodowego
• Jedną z najstarszych znanych umów jest traktat pomiędzy Ramzesem II a królem Hetytów Hatuszilem II zawarty w 1292 r. p.n.e.
• Ale umowy zawierały też państwa – miasta greckie, umowy znane były w starożytnym Rzymie, miastach włoskich, Bizancjum, państwa arabskie, ruskie, północnoeuropejskie

• Pierwsze umowy międzynarodowe to przymierza i traktaty pokoju
• Do połowy XIX wieku zawarto około 8000 różnego rodzaju umów
• Na koniec pierwszej wojny światowej w mocy było około 10000 umów
• Za czasów Ligi Narodów zawarto około 5000 umów
• W okresie funkcjonowania ONZ zarejestrowano około 35000 umów w tym około 2000 wielostronnych

• Wiele umów nie jest rejestrowanych
• - albo są o krótkim okresie funkcjonowania
• - albo są tajne, dotyczą spraw wojskowych, pomocy wzajemnej na czas wojny, sojuszy zaczepno-odpornych itd
• Eksplozja ilości umów międzynarodowych związana jest przede wszystkim z
• - koniecznością regulowania spraw szczegółowych (zwyczaj jako ogólny tego nie zapewniał), powoływanie do życia organizacji międzynarodowych, powstanie w efekcie dekolonizacji około stu nowych państw
• Zjawiska te przyczyniły się do masowego regulowania zjawisk z zakresu stosunków międzynarodowych umową, odsuwając na dalszy plan zwyczaj międzynarodowy jako nie dość precyzyjny

• Wraz ze zwiększaniem się ilości umów międzynarodowych oraz dziedzin współpracy regulowanych przy pomocy umowy międzynarodowej powstawały i powstają normy dotyczące powstawania, stosowania i wygaśnięcia umów międzynarodowych
Pierwsze kroki ku kodyfikacji
• Kongres wiedeński 1815 – okazjonalna kodyfikacja trzech problemów:
• - sprawa żeglugi na rzekach międzynarodowych
• - zakaz handlu niewolnikami
• - rangi i precedencja szefów misji dyplomatycznych (ambasadorów)

Do początku XX wieku
• Okazjonalną kodyfikację 1815 roku kontynuowano na różnych spotkaniach
• Do pierwszej wojny światowej najwięcej kodyfikacji poświęcono zasadom prowadzenia wojny – ponieważ wojna do tego czasu była jednym z atrybutów „państwowości”
• Jednego dnia – 18 października 1907 roku podpisano aż 13 konwencji w większości dotyczących zasad prowadzenia walki i sposobów pokojowego rozstrzygania spo

Kodyfikacja
• Sprecyzowanie i usystematyzowanie, ujęcie w formę pisaną norm zwyczajowych oraz rozproszonych norm pisanych
• Kodyfikacja jest zjawiskiem stosunkowo nowym pojawiającym się około połowy XIX wieku

• Pierwsze kodyfikacje mają charakter prywatny i zwane są kodeksami
• Martens Jerzy Fryderyk (niemiecki uczony) – zbiór umów w 1791 roku, kontynuowany przez Uczelnię w Getyndze aż do rozpoczęcia II wojny światowej
• Martens Fiodor (rosyjski uczony) – inicjator wielu konferencji międzynarodowych, autor „klauzuli Martensa”

• Za czasów Ligi Narodów podjęto próbę kodyfikacji zasad tworzenia traktatów lecz nie doprowadzono jej do końca
• Doprowadzono do końca „hawańską konwencję o prawie traktatów” (1928) ale miała regionalne znaczenie. Ratyfikowało ją zaledwie kilka państw amerykańskich

Karta Narodów Zjednoczonych
• Art. 13, ust. 1, lit. a
• „Zgromadzenie Ogólne inicjuje badania i udziela zaleceń w celu:
• rozwijania współdziałania międzynarodowego w dziedzinie politycznej i popierania stopniowego
(w niektórych tłumaczeniach: postępowego ?)
rozwoju prawa międzynarodowego
Plan pracy Komisji Prawa Międzynarodowego
• Powołanie Komisji Prawa Międzynarodowego, uchwała Zgromadzenia Ogólnego z 1947 roku, pierwsze posiedzenie w 1949 roku z reguły spotkania odbywają się w Genewie
• Skład to 25 osób reprezentujących systemy prawa, cywilizacje, religie, kontynenty

• Przyjęto 14 podstawowych (z 25 proponowanych) tematów z zakresu prawa traktatów m.in.:
• 1/ uznanie państw i rządów
• 2/ sukcesja państw i rządów
• 3/ morze otwarte
• 4/ wody terytorialne
• 5/ prawo traktatów
• 6/ prawo dyplomatyczne i konsularne
• 7/ odpowiedzialność państwa
Ku kodyfikacji prawa traktatów
• Kilka projektów przedstawionych przez profesorów anglosaskiego systemu prawa
• W 1961 roku ostatnim referentem projektu został sir Humphrey Waldock (brytyjski prawnik) – i on doprowadził do końca kodyfikację prawa traktatów

Konwencja 1969 roku
• Dziś po prawie 35 latach od podpisania konwencji jej stronami jest 97 (stan prawny na dzień 27 lutego 2004 roku) państw, nadto wiele państw konwencję podpisało i jest ona w tych państwach w „oczekiwaniu” na ratyfikację lub dokument przystapienia
• Sama konwencja
weszła w życie 27 stycznia 1980 roku
• W stosunku do Polski konwencja weszła w życie w dniu 1 sierpnia 1990 roku

Konwencja 1969 roku
• Art. 84
• 1. Niniejsza konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia po dniu złożenia trzydziestego piątego dokumentu ratyfikującego lub przystąpienia.
• 2. Dla każdego państwa ratyfikującego Konwencję lub przystępującego do niej po złożeniu trzydziestego piątego dokumentu ratyfikującego lub przystąpienia, konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia po złożeniu przez to państwo swego dokumentu ratyfikującego lub przystąpienia.

Definicja traktatu
• „Traktat to międzynarodowe porozumienie między państwami, zawarte w formie pisemnej i regulowane przez prawo międzynarodowe, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym dokumencie, czy w dwu lub więcej dokumentach, i bez względu na jego szczególną nazwę”
• (tekst wg konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów)

• „Umowa międzynarodowa oznacza porozumienie między RP a innym podmiotem lub podmiotami prawa międzynarodowego, regulowane przez prawo międzynarodowe, niezależnie od tego, czy jest ujęte w jednym dokumencie czy w większej liczbie dokumentów, bez względu na jego nazwę oraz bez względu na to, czy jest zawierane w imieniu państwa, rządu czy ministra kierującego działem administracji rządowej właściwego do spraw, którego dotyczy umowa”
• (tekst wg ustawy o umowach)

• Sprawa innych „stron” traktatu niż wskazane w definicji
• Sprawa innej formy traktatu niż pisemna
• Sprawa zakwalifikowania dokumentu jako umowy międzynarodowej
• - aneks, protokół,

Przykłady różnych traktatów
• „Układ o uznawaniu okrętowych świadectw pomiarowych zawarty w formie wymiany not” (Polska – USA)
• „Dokumenty w sprawie zawarcia Porozumienia z Ambasadą Stanów Zjednoczonych w Warszawie dotyczące wydania w Polsce miesięcznika Ameryka” (Polska – USA)
• „Wspólne oświadczenie Pierwszego Sekretarza Komitetu Centralnego PZPR Edwarda Gierka i Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki Geralda R.Forda” (Polska – Usa)
• „Porozumienie w formie listów wymiennych między PRL i Stanami Zjednoczonymi Ameryki dot. stali specjalistycznej” (Polska – USA)
• „Memorandum Porozumienia między polskim MON i Sztabem Generalnym a Sztabem Dowództwa Sil Amerykańskich w Europie w sprawie ...” (Polska – USA)

Przykłady różnych traktatów
• Memorandum – aide memoire:
• Nazwa pisma stosowanego w korespondencji dyplomatycznej, w zasadzie wręczanego w toku oficjalnej rozmowy lub w nawiązaniu do uprzednio prowadzonej rozmowy. Pismo takie nie posiada podpisu ani pieczęci ponieważ w zasadzie wręcza je autor osobiście – zbędne jest zatem jego autoryzowanie.

Umowa międzynarodowa jako źródło prawa międzynarodowego
• Źródła w znaczeniu formalnym
i materialnym
• Brak katalogu źródeł prawa międzynarodowego publicznego
• Posiłkowe stosowanie art. 38 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości – kompletność tego „quasi katalogu”

Strony umowy międzynarodowej
• Państwa – konwencja nie określa czy suwerenne czy nie (problem „tworu” Niue)
• Elementy składowe państw -kantony, części państw związkowych, stany
• „Nasciturus” – Kenia która niepodległy byt rozpoczyna 15 grudnia 1963 rozpoczyna zawieranie traktatów granicznych już w lipcu 1963
• Narody walczące o wolność
• Watykan
• Organizacje międzynarodowe międzyrządowe

• Ale też :
• dominia brytyjskie (przy Pakcie Pokoju po II-giej wojnie światowej)
• terytoria zależne (przy konwencji pocztowej)
• Grupy powstańcze
• Naczelnicy plemion

Strony umowy międzynarodowej
a państwa trzecie
• Umowa bez zgody (powiada się czasem „przyjęcia”) państwa trzeciego nie może na niego nakładać obowiązków ani przywilejów
• Korzyści z umów dla państwa trzeciego mogą jednak wynikać z umów wielostronnych (np. prawo morza): wolność żeglugi – korzystają z niej państwa mimo, że do umowy nie należą
• Szczególnie ważny przykład to układ poczdamski z 2 sierpnia 1945 roku w których szefowie rządów Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i ZSRR zgodzili się , że:

• „... Byłe terytoria niemieckie (a zatem nie uważa się je za terytoria Niemiec !!!) na wschód od linii biegnącej od Morza Bałtyckiego bezpośrednio na zachód do Świnoujścia i stąd wzdłuż rzeki Odry do miejsca, gdzie wpada zachodnia Nysa i wzdłuż zachodniej Nysy do granicy czechosłowackiej ... powinny się znajdować pod zarządem Państwa Polskiego ...”
• Część IX Układu Poczdamskiego
• i dalej:
• „ ... Należy przeprowadzić przesiedlenie do Niemiec ludności niemieckiej lub jej części pozostałej w Polsce, Czechosłowacji i na Węgrzech.”
• Część XIII Układu Poczdamskiego

• Tak jak poprzednio pokazane korzyści dla państwa trzeciego tak obciążenie może pochodzić z umowy do której państwo trzecie nie przystąpiło
• Z Układu Poczdamskiego wynikały obciążenia dla Niemiec mimo tego, że stroną tego Układu nie były.
• Bezwarunkowa kapitulacja (8 maja 1945) przesądziła o losie Niemiec – Niemcy z góry zgodziły się na zobowiązania pochodzące z umowy której nie będą stroną

• Karta Narodów Zjednoczonych
a zobowiązania wobec państw trzecich:
„ ... Członkowie ONZ zapewnią aby państwa , które nie są jej członkami, postępowały zgodnie z niniejszymi zasadami w stopniu koniecznym dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa...”

PRAWO TRAKTATÓW
Problem hierarchii źródeł
• Art. 38 Statutu MTS jest quasi katalogiem
• „1.Trybunał, którego funkcją jest rozstrzygać zgodnie z prawem międzynarodowym przedłożone mu spory, stosuje:
• - konwencje międzynarodowe ...
• - zwyczaj międzynarodowy ...
• - ogólne zasady prawa ...
• - orzeczenia sądowe i poglądy pisarzy ...
• - rozstrzygnięcia wedle zasady ex aequo et bono ...

Problem hierarchii źródeł
• Pierwszeństwo pośród traktatów
• Pakt Ligi Narodów:
• „Art. 20. Członkowie Ligi uznają, każdy w swoim imieniu, że Pakt niniejszy znosi wszystkie zobowiązania lub porozumienie inter se nie dające się pogodzić z jego brzmieniem i zobowiązują się uroczyście nie zaciągać w przyszłości podobnych.
• Jeżeli któryś z członków Ligi zaciągnął przed wstąpieniem do Ligi zobowiązania nie dające się pogodzić z brzmieniem Paktu, powinien niezwłocznie poczynić kroki celem zwolnienia się od tych zobowiązań.”

• Pierwszeństwo pośród traktatów
• Karta Narodów Zjednoczonych:
• „Art. 103. W razie sprzeczności między zobowiązaniami członków Organizacji Narodów Zjednoczonych wynikającymi z niniejszej Karty a ich zobowiązaniami wynikającymi z jakiegokolwiek innego porozumienia międzynarodowego przeważają porozumienia wynikające z niniejszej Karty.”

Problem hierarchii źródeł
• W odniesieniu do hierarchii stanowisko zajmuje konwencja wiedeńska w sprawie traktatów:
• „1.Z zastrzeżeniem art. 103 Karty NZ, prawa i obowiązki państw będących stronami kolejnych traktatów dotyczących tego samego przedmiotu będą określane zgodnie z poniższymi ustępami.

Problem hierarchii źródeł
• 2. Jeżeli traktat precyzuje, że jest podporządkowany traktatowi wcześniejszemu ... postanowienia tego traktatu (wcześniejszego) mają przewagę.
• 3. Jeżeli wszystkie strony traktatu wcześniejszego są zarazem stronami traktatu późniejszego, lecz traktat wcześniejszy nie wygasł ... Traktat wcześniejszy ma zastosowanie tylko w takim zakresie, w jakim postanowienia można pogodzić z postanowieniami traktatu późniejszego.

Problem hierarchii źródeł
• 4. Jeżeli strony traktatu późniejszego nie obejmują wszystkich stron traktatu wcześniejszego:
• - w stosunkach między stronami obu traktatów ma ta sama reguła co poprzednio
• - w stosunkach między państwem będącym stroną obu traktatów a państwem będącym stroną jedynie jednego traktatu ich wzajemne prawa i obowiązki reguluje traktat, którego stronami są oba państwa.”

Problem hierarchii źródeł
• Art. VII . Traktatu Północnoatlantyckiego
• „Niniejszy traktat nie narusza i nie będzie rozumiany jako w jakikolwiek sposób naruszający przewidziane w Karcie prawa i obowiązki stron, będących członkami Narodów Zjednoczonych, ani nie narusza szczególnej odpowiedzialności Rady Bezpieczeństwa za utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego.”
Problem hierarchii źródeł
• Problem związany z normami ius cogens – bezwzględnie obowiązujące
• - niedookreśloność tych norm
• - brak katalogu tych norm
• - nie wiadomo które z nich są powszechnie obowiązujące (prawa człowieka !)

Problem hierarchii źródeł
• Problem norm erga omnes – obowiązujące wszystkich
• Są to normy chroniące interes wspólny społeczności międzynarodowej – np. zakaz prób z bronią jądrową
• Wydaje się, z praktyki dotychczasowej państw, że obowiązują one wszystkich – nawet te państwa które do takich traktatów nie przystąpiły

Forma umowy międzynarodowej
• Regulacje konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów
• O istnieniu umowy międzynarodowej przesądza treść aktu a nie jego forma
• Dlatego też MTS uznał wspólny komunikat między państwami za umowę międzynarodową – ponieważ taki zamiar wynikał z jego treści
• W praktyce państw znane są przypadki uznania za umowę międzynarodową i porozumienia ustnego i memorandum i pliku notatek ze spotkania

Podziały umów międzynarodowych
• Ze względu na formę umowy:
• - umowy ustne
• - umowy pisemne
• - umowy w innych formach w tym mieszane
• Ze względu na formę dokumentu:
• - ujęte w jednym dokumencie
• - ujęte w formę wymiany dokumentów
• Ze względu na rodzaj organów reprezentujących państwo:
• - w imieniu głowy państwa
• - w imieniu rządu
• - w imieniu poszczególnych resortów

Podziały umów międzynarodowych
• Ze względu na ilość stron w umowie
• - umowy dwustronne
• - umowy wielostronne
• Ze względu na możliwość przystępowania innych państw do umowy
• - otwarte (uniwersalne) – wszystkie państwa mogą przystąpić
• - zamknięte – tylko niektóre państwa mogą przystapić
• - półzamknięte (półotwarte) – przystąpić można pod pewnymi warunkami

Podziały umów międzynarodowych
• Ze względu na równość praw pomiędzy stronami
• - umowy równoprawne
• - umowy nierównoprawne (w tym umowa „kapitulacyjna”)
• Ze względu na czas na jaki zostały zawarte
• - umowy o określonym czasie trwania
• - umowy zawarte bezterminowo (dawniej mówiono „wieczyste”)

Podziały umów międzynarodowych
• Ze względu rodzaj stron
• - zawierane pomiędzy państwami
• - zawierane pomiędzy organizacjami międzynarodowymi
• - zawierane pomiędzy państwami i organizacjami międzynarodowymi
• Ze względu na wzajemne relacje między umowami
• - umowy główne
• - umowy wykonawcze

Podziały umów międzynarodowych
• Ze względu na merytoryczną treść umowy
• - dotyczące pokoju, wojny, współpracy na różnych szczeblach, poszczególnych spraw resortowych itd.
• Ze względu na obowiązującą procedurę zawarcia
• - zawarte w formie uroczystej
• - zawarte w formie uproszczonej

Budowa umowy międzynarodowej
• Praktyka traktatowa państw nie zna obowiązujących wymogów co do struktury umowy międzynarodowej
• Ta sama praktyka wykształciła jednak pewien sposób zachowania się państw w przypadku budowania umowy międzynarodowej

Budowa umowy międzynarodowej
• Wedle krakowskiej szkoły prawa międzynarodowego, zazwyczaj, umowa międzynarodowa składa się z pięciu części:
• 1. Tytuł
• 2. Wstęp
• 3. Postanowienia materialno prawne
• 4. Postanowienia formalno prawne
• 5. Podpisy, data, pieczęcie

Tytuł umowy międzynarodowej
• Literatura przedmiotu zna kilkadziesiąt tytułów stosowanych dla umowy międzynarodowej, przykładowo:
• - „karta” – Karta Narodów Zjednoczonych
• - „pakt” – Pakt Ligi Narodów, Pakt Brianda – Kelloga, Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych

Tytuł umowy międzynarodowej
• - „konkordat” – umowa między Stolicą Apostolską a państwem.
Zawierany jest przez Papieża jako głowę Kościoła Rzymsko-Katolickiego a państwem i reguluje pozycję kościoła rzymsko katolickiego w tym państwie

Tytuł umowy międzynarodowej
• - „traktat” – traktaty pokoju, ustanawiające granicę państw, przyjaźni, handlu, żeglugi
• Traktat Północnoatlantycki (dokument kreujący NATO)

Tytuł umowy międzynarodowej
• - „konwencja” – Konwencja Wiedeńska o Stosunkach Dyplomatycznych, Konwencja Wiedeńska o Prawie Traktatów, Konwencja w sprawie morza terytorialnego i strefy przyległej

Tytuł umowy międzynarodowej
• - „układ” – Układ między Rzecząpospolitą Polską a Niemiecką Republiką Demokratyczną o wytyczeniu ustalonej i istniejącej granicy państwowej,
• - „statut” – Statut Rady Europy

Wstęp do umowy międzynarodowej
• Elementy najbardziej rozwiniętego wstępu to:
• - inwokacja – wezwanie Boga („W imię przenajświętszej i niepodzielnej Trójcy”, „W imię Boga wszechmogącego...”
• - intytulacja – określenie stron umowy, często wymienia się tutaj głowy państw, monarchów, kolegialne głowy państw,
• - arenga – określenie motywów dla których spisano umowę międzynarodową
• - narracja – opis okoliczności w których doszło do podpisania umowy międzynarodowej

Część materialno prawna umowy międzynarodowej
Zasadnicza część umowy precyzująca czego merytorycznie dotyczy. Zazwyczaj zwięzła odwołująca się w razie potrzeby do załączników i aneksów, które precyzują jej szczegóły

Część formalno prawna umowy międzynarodowej
• Klauzule formalno – prawne:
• Klauzula największego uprzywilejowania
• Klauzula wejścia w życie
• Klauzula denuncjacyjna
• Klauzula prolongacyjna
• Klauzula rozstrzygania sporów
• Klauzula tycząca terytoriów niesamodzielnych
• Klauzula tycząca stosunku do innych umów
• Klauzula dopuszczająca zastrzeżenia lub nie
Część formalno prawna umowy międzynarodowej c.d.
• Klauzule formalno – prawne:
• Klauzula dotycząca sposobu wygaśnięcia umowy
• Klauzula tycząca rejestracji umowy
• Klauzula rewizyjna
• Klauzula co do autentycznego tekstu i wzajemnym stosunku tekstów w różnych językach
• Informacja o, ilości egzemplarzy umowy
• Informacja o miejscu deponowania oryginału umowy

Część piąta umowy międzynarodowej – podpisy i data
Strony umowy decydują w jaki sposób podpisywana będzie umowa międzynarodowa – w sensie w jakim języku i w jakiej kolejności.

Jednostronne oświadczenia inne niż zastrzeżenia
• Deklaracje polityczne
• Są to oświadczenia państw bez zamiaru wywołania skutków prawnych w odniesieniu do traktatu. Np.: „przystąpienie byłej Jugosłowiańskiej Republiki Macedonii do Konwencji Rady Europy, której Republika Grecka jest stroną, nie oznacza uznania byłej Republiki ...”

Jednostronne oświadczenia inne niż zastrzeżenia
• Oświadczenie tyczące zakresu terytorialnego stosowania umowy:
• Oświadczenie Danii: „Do złożenia odmiennego oświadczenia niniejsza konwencja nie będzie stosowana w odniesieniu do Grenlandii i Wysp Owczych”

Jednostronne oświadczenia inne niż zastrzeżenia
• Derogacje:
• Jeżeli traktat do nich upoważnia i w wyniku derogacji strona może wyłączyć w stosunku do siebie – w pewnych okresach – (okres „przejściowy”) działanie niektórych postanowień umowy

Jednostronne oświadczenia inne niż zastrzeżenia
• Notyfikacje wymagane przez umowę
• - np. obowiązek wskazania organu współpracującego
• - np. obowiązek wskazania organu do rozstrzygania sporów
• - np. obowiązek wskazania organu do cyklicznych spotkań

Problem interpretacji traktatów
• Interpretacja (wykładnia) to wyjaśnienie tekstu umowy międzynarodowej ponieważ „słowa nie zawsze oddają myśli” (E.Vattel)

• Rola wstępu do traktatu przy jego interpretacji
• Wstęp podaje mam wiele danych związanych z traktatem, które niekoniecznie podawane są w samym tekście traktatu. Najbardziej rozbudowany wstęp do traktatu może obejmować:

• Rola wstępu do traktatu przy jego interpretacji
• Inwokacja – to jest wezwanie Boga:
„W imię przenajświętszej i niepodzielnej Trójcy ..”
• Intytulacja – określenie stron umowy:
„Polska i Japonia...”; „Państwa będące Stronami niniejszego traktatu ...”
• Rola wstępu do traktatu przy jego interpretacji
• Arenga – określenie motywów dla których Strony zawarły traktat:
• „Zważywszy, że przyszły rozwój międzynarodowego lotnictwa cywilnego może przyczynić się w znacznej mierze do stworzenia i utrzymania przyjaźni i zrozumienia między narodami i ludami świata ...”

• Rola wstępu do traktatu przy jego interpretacji
• Narracja – zwięzły opis okoliczności w jakich zawarto traktat
• „Zważywszy na doniosłą rolę traktatów w historii stosunków międzynarodowych, ... Potwierdzają, że normy międzynarodowego prawa zwyczajowego będą regulowały kwestie nie unormowane postanowieniami niniejszej Konwencji...” KWPT

• W zależności od tego kto dokonuje interpretacji możemy wyróżnić:
• - interpretację doktrynalną
• - interpretację urzędową
• - interpretacja jednostronna
• - interpretację sądową
• - interpretację autentyczną

• Wiele statutów organizacji międzynarodowych powierza dokonanie interpretacji tego dokumentu różnym swoim organom. Interpretacja taka jest wiążąca dla wszystkich stron państw – członków organizacji

• W ramach prawa wspólnotowego problem interpretacji prawa pierwotnego powierzono Trybunałowi Sprawiedliwości – problem wydawania „orzeczeń wstępnych” na zapytania sądów krajowych
• Światowa Organizacja Handlu powierza interpretację swych dokumentów Konferencji Ministerialnej i Radzie Ogólnej
• Wiele organizacji „z rodziny ONZ” powierza interpretacji dokumentów statutowych organom własnym zazwyczaj reprezentującym wszystkich członków
• Karta Narodów Zjednoczonych nie zawiera postanowień co do organów upoważnionych do dokonywania interpretacji tekstu Karty ale
• Zarówno Zgromadzenie Ogólne jak i Rada Bezpieczeństwa mogą wystąpić do MTS-u o opinię doradczą w związku z interpretacją tekstu Kary (art. 96, ust 1 Karty). Opinia taka jednak nie jest wiążąca.

• Cele interpretacji traktatów
• Nie ma zgody pośród autorów zajmujących się problemem co do celów dokonywania interpretacji traktatów
• - jedni twierdzą że chodzi „o ustalenie prawdziwej woli, prawdziwego zamiaru stron umowy”
• - inni dowodzą, że chodzi „o wierne odczytanie teksu umowy”
• - jeszcze inni mówią o „przedmiocie i celu umowy”, którym winno być podporządkowane tłumaczenie umowy

• Dla tych interpretatorów, którzy poszukują zamiaru i intencji stron - państw – tekst umowy będzie jednym ze źródeł jego interpretacji (brak regulacji w tekście – poszukiwania intencji w innych materiałach)
• Dla interpretatorów, którzy na umowę patrzeć będą w sposób obiektywny – jedynym źródłem będzie tekst umowy (brak regulacji w tekście – taki był zamiar stron)

• Interpretacja traktatów w świetle konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów
• Interpretacji poświęcono jeden odrębny dział tej konwencji – dział 3 „Ogólna reguła interpretacji”:
• „Traktat należy interpretować w dobrej wierze, zgodnie ze zwykłym znaczeniem, jakie należy przypisywać użytym w nim wyrazom w ich kontekście, oraz w świetle jego przedmiotu i celu”
art. 31 kwpt

• 1) traktat należy interpretować w dobrej wierze – czyli zasada pacta sunt servanda
• 2) normalne znaczenie wyrazów – takie jest domniemanie intencji stron spisujących traktat
• 3) poszczególnym wyrazom należy nadawać znaczenie nie w ujęciu abstrakcyjnym, ale w ich kontekście i w świetle przedmiotu i celu traktatu
• Rola „kontekstu” przy interpretacji traktatu (inne porozumienia, inne dokumenty związane z traktatem).
• Wraz z kontekstem należy brać pod uwagę:
• - każde późniejsze porozumienie związane z traktatem
• - każdą późniejszą praktykę
• - wszelkie odpowiednie normy międzynarodowe mające zastosowanie między stronami

• Specjalne znaczenie należy przypisać wyrazowi jedynie wówczas gdy ustalona, że taki był zamiar stron
• Na państwie, które podnosi specjalne znaczenie wyrazu ciąży obowiązek udowodnienia takiego znaczenia

• Problem uzupełniających środków interpretacji
• - można odwoływać się do uzupełniających środków interpretacji nawet z pracami przygotowawczymi oraz okolicznościami jego zawarcia gdy interpretacja (wedle poprzednio wymienionych zasad) :

• - pozostawia znaczenie dwuznaczne lub niejasne
• - prowadzi do rezultatów wyraźnie absurdalnych lub nierozsądnych
• Interpretacja traktatów zawartych w wielu językach
• Do roku 1648 traktaty zawierane były wyłącznie w języku łacińskim
• Od 1648 do 1918 (liga Narodów) traktaty zawierane były również w języku francuskim
• Od 1918 oba poprzednie języki zaczyna wypierać język angielski
• Umowy dwustronne zawierane są zazwyczaj w dwu językach ale czasem są wyjątki
• Porozumienie między Polską a Arabią Saudyjską w sprawie działalności Polskich Sił Pomocniczych na terytorium Arabii Saudyjskiej z 16 grudnia 1990 zostało sporządzone w trzech językach: polskim, arabskim i angielskim. Tekst angielski jest rozstrzygający

• Konwencja:
• Jeżeli tekst traktatu został ustalony jako autentyczny w dwu lub więcej językach – ma jednakową moc w każdym z nich chyba, że strony co innego postanowiły w traktacie
• Przyjmuje się domniemanie, że wyrazy użyte w traktacie mają to samo znaczenie w każdym z tekstów autentycznych
• Rozstrzyganie sporów dotyczących interpretacji traktatów
• W powszechnej praktyce stosuje się uzgodnienie problemu w samej umowie,
w jej treści. Są to tzw klauzule rozstrzygania sporów umieszczane w części czwartej (postanowienia formalno – prawne) umowy międzynarodowej
• Przykład rozstrzygania sporów zawarty w Europejskiej Konwencji o Ochronie praw Człowieka i Podstawowych Wolności:
• Art. 55 ... „Wysokie Umawiające się Strony zgadzają się że, wyjąwszy porozumienia szczególne, nie będą wykorzystywały obowiązujących między nimi traktatów, konwencji lub deklaracji do skierowania, w drodze skargi, sporu powstałego w związku z interpretacją lub stosowaniem niniejszej Konwencji do rozpatrzenia w ramach innych sposobów rozstrzygania sporów niż przewidziane w niniejszej Konwencji”

• Rozstrzyganie sporów dotyczących interpretacji traktatów zazwyczaj ...
• Najczęściej sprawa trafia do MTS-u którego orzeczenie jest rozstrzygające ale obowiązuje jedynie strony sporu:
• Art. 59 S MTS:
• „Decyzja Trybunału ma moc obowiązującą między stronami i odnośnie do tej właśnie sprawy.”

• ALE:
• Jeśli MTS dokonuje interpretacji traktatu, która nie jest stroną sporu i taka strona decyduje się na skorzystanie z prawa interwenienta w postępowaniu to interpretacja dana w wyroku jest również dla tej strony wiążąca (art. 63 SMTS).

• Postanowienia konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 roku znalazły swe pełne odzwierciedlenie w postanowieniach konwencji wiedeńskiej z 1986 roku o prawie traktatów zawartych z udziałem organizacji międzynarodowych

Struktura konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów
• Konwencja zawiera 8 części podzielonych na 85 artykułów
• Konwencja opracowana i podpisana przez państwa nad nią pracujące (nie wszystkie) weszła w życie w dniu 27 stycznia 1980 roku a w stosunku do Polski w dniu 1 sierpnia 1990 roku
• I – Wstęp
• - zakres niniejszej konwencji
• - używane wyrażenia
• - - traktat
• - - ratyfikacja, przyjęcie
• - - pełnomocnictwo
• - - zastrzeżenie
• - - państwo trzecie

• II – zawarcie i wejście w życie traktatów
• Dział I Zawieranie traktatów
• - zdolność traktatowa państw
• - pełnomocnictwa
• - przyjęcie tekstu
• - sposoby wyrażania zgody na związanie się traktatem (podpisanie, wymiana dokumentów, ratyfikacja, przyjęcie, zatwierdzenie lub przystąpienie – albo w jakikolwiek inny uzgodniony sposób)

Struktura konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów
• Przykład aktu ratyfikacji:
• „W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podaje do publicznej wiadomości. W dniu .......... Została sporządzona w ........ między Rzeczypospolitą Polską i .......... w sprawie..
• Po zaznajomieniu się z powyższą ... w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej oświadczam, że:
• - została ona uznana za słuszną w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych
• - jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona,
• - będzie niezmiennie zachowywana
• Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej”
• Dział II – Zastrzeżenia
• * zgłaszanie zastrzeżeń
• * sprzeciwy wobec zastrzeżeń
• * skutki prawne zastrzeżeń i sprzeciwów wobec postawionych zastrzeżeń
• * wycofanie zastrzeżeń oraz sprzeciwów wobec zastrzeżeń

Dział III – Wejście w życie traktatów
• Wejście w życie traktatów
• Konwencja o pokojowym załatwianiu sporów międzynarodowych (Haga,18.10.1907):
• „Niniejsza Konwencja wejdzie w życie w stosunku do Mocarstw, które wezmą udział w pierwszym złożeniu ratyfikacji, w sześćdziesiąt dni od daty protokołu tego złożenia, a dla Mocarstw, które będą ratyfikowały później, lub przystąpią, w sześćdziesiąt dni od otrzymania przez Rząd Holenderski notyfikacji o ich ratyfikacji lub przystąpienia.”

• Statut Rady Europy (Londyn, 5.10.1949):
• „...Niniejszy Statut wejdzie w życie po złożeniu siedmiu dokumentów ratyfikacyjnych. Rząd Zjednoczonego Królestwa natychmiast powiadomi wszystkie rządy państw sygnatariuszy o wejściu w życie Statutu i poda nazwy członków Rady Europy według stanu na ten dzień. W przyszłości, następni sygnatariusze staną się stronami niniejszego Statutu od daty złożenia dokumentów ratyfikacyjnych.”
• Konwencja wiedeńska o stosunkach dyplomatycznych (Wiedeń, 18.04.1961)
• „... Niniejsza Konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia od daty złożenia Sekretarzowi Generalnemu ONZ dwudziestego drugiego dokumentu ratyfikującego lub dokumentu przystąpienia ...”

• Część III – przestrzeganie, stosowanie i interpretacja traktatów.
• Dział I – przestrzeganie traktatów (pacta sunt servanda, prawo wewn. a prawo międz.)
• Dział II – stosowanie traktatów (ter. zasięg traktatów, kolejne traktaty)
• Dział III – Interpretacja traktatów
• Dział IV – Traktaty a państwa trzecie

• Część IV – poprawki i modyfikacja traktatów
• Reguła ogólna – tylko za zgodą stron
• Poprawki w stosunku do wszystkich stron
• Poprawki w stosunku do niektórych stron
• Część V – nieważność, wygaśnięcie zawieszenie działania traktatów
• Dział I - postanowienia ogólne
• Dział II – nieważność traktatów (błąd, oszustwo, przekupstwo, przymus, traktaty sprzeczne z ius cogens)

• Dział III – wygaśnięcie i zawieszenie działania traktatów
• Zgodnie z postanowieniami traktatu
• Zmniejszenie się liczby państw
• Brak postanowień w traktacie (strona zawiadamia o swym zamiarze na 12 m-cy przed zamierzonym ... )
• Zawieszenie działania traktatu
• Traktat późniejszy
• Zasadnicza zmiana okoliczności
• Zerwanie stosunków dyplomatycznych i konsularnych
• Powstanie nowej normy ius cogens

• Dział IV – procedura w związku z nieważnością, wygaśnięciem, wycofaniem się lub zawieszeniem działania traktatu
• Procedura w przypadku wniosku o unieważnienie traktatu – notyfikacja – trzy miesiące na odpowiedź – art. 33 Karty Narodów Zjednoczonych – inne formy powiadomienia – postępowanie sądowe
• Dział V – Następstwa nieważności, wygaśnięcia
• Następstwa nieważności i wygaśnięcia
• Część VI – postanowienia różne
• Stosunki dyplomatyczne i konsularne a traktaty
• Część VII – depozytariusze, poprawianie błędów, rejestracja
• Depozytariusz
• Poprawianie błędów
• Rejestracja - Sekretariat ONZ

• Część VIII – postanowienia końcowe
• Konwencja wymaga ratyfikacji przez poszczególne państwa
• Wejście w życie konwencji:
• „Niniejsza konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia po dniu złożenia trzydziestego piątego dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia...”

• „ Dla każdego państwa ratyfikującego Konwencję lub przystępującego do niej po złożeniu trzydziestego piątego dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia, Konwencja wejdzie w życie trzydziestego dnia po złożeniu przez państwo swego dokumentu ratyfikacyjnego lub przystąpienia.”

ZESTAW 1
1. Konwencja wiedeńska o prawie traktatów z 1969 roku:
a). jest dokumentem kodyfikującym
b). nie jest w Polsce obowiązująca
c). inne rozwiązanie

2. Wejście w życie umowy międzynar. w konwencji wiedeńskiej:
a). jednoznacznie uregulowane i wchodzi ona w życie w dniu wskazanym w tej konwencji
b). jest uzależnione od postanowień Konstytucji w poszczególnych państwach zawierających umowę
c). nie jest jednoznacznie uregulowane i konwencja wiedeńska w zasadzie odsyła do samej umowy

3. Umowa międzynar. nieważna:
a). inne rozwiązanie
b). kiedyś była ważna
c). nigdy nie była ważna

4. Klauzula rewizyjna:
a). mówi o sposobie zmiany tekstu umowy międzynar.
b). mówi o sposobie kontaktu z depozytariuszem umowy i podaje kody do tego celu
c). mówi o stosunku umowy międzynar. do innych umów międzynar.

5. Jeden z poniższych zestawów działów prawa międzynar. został w całości skodyfikowany:
a). Prawo morza. Prawo konsularne. Prawo traktatów
b). Prawo morza. Prawo dyplomatyczne. Odpowiedzialność państwa
c). Prawo morza. Prawo wód śródlądowych. Prawo obywatelskie

6. Dwa państwa zawarły umowę międzynar., ale nie dokonały jej rejestracji w Sekretariacie ONZ. W wyniku sporu pomiędzy nimi dochodzi do procesu przed MTS. Oba państwa jako argument na swoją stronę przedstawiają właśnie tę niezarejestrowaną umowę:
a). potrzebna jest decyzja RB ONZ na wniosek stron umowy
b). MTS weźmie ją pod uwagę przy rozstrzyganiu sporu
c). MTS nie weźmie jej pod uwagę przy rozstrzyganiu sporu

7. Umowa międzynar. między państwem A i państwem B zobowiązała państwo C do określonego zachowania się:
a). taka umowa nigdy nie może się zdarzyć
b). inne rozwiązanie
c). taka umowa może się zdarzyć pod pewnymi warunkami

8. Absolwent po bardzo dobrze zdanym egzaminie z prawa traktatów (pilnie chodzi też na wykłady) trafia do pracy w archiwum traktatowym ONZ. Archiwum to gromadzi zarówno traktaty wielostronne i dwustronne. Stwierdza, że wiele traktatów zawartych przez państwo „A” nie jest w tym archiwum zarejestrowanych:
a). inne rozwiązanie
b). dlatego nie są one ważne
c). fakt ten nie ma znaczenia przy ocenie ich ważności

9. Przyjęcie zobowiązań z tytułu umowy międzynar. zawartej uprzednio przez państwo, które swą suwerennością obejmowało tereny nowo powstałego państwa to:
a). secesja
b). procesja
c). sukcesja
d). akcesja
e). eksmisja
f). tantum verde

10. Zasadnicza zmiana okoliczności jako powód wygaśnięcia umowy międzynar.:
a). nie może dot. umów stanowiących granice państwa
b). może dotyczyć każdej umowy
c). nie może dotyczyć umów wielostronnych kodyfikujących

11. Polska praktyka traktatowa (traktaty wielostronne) początkujemy:
a). od 1918 roku
b). od 1772 roku
c). od 1945 roku

12. Państwo A przystępując do umowy wielostronnej, funkcjonującej już kilkanaście lat, zgłosiło sprzeciw do określonego jej artykułu. Jak mogą się zachować państwa, które umowę już wykonały?
a). mogą złożyć sprzeciw
b). nie mogą złożyć sprzeciwu
c). inne rozwiązanie

13. Do Karty Narodów Zjednoczonych złożono przy jej podpisywaniu:
a). inne rozwiązanie
b) 10 sprzeciwów
c). 16 sprzeciwów

14. Z racji pełnienia określonych funkcji w państwie:
a). ściśle określone osoby bez przedkładania specjalnych pełnomocnictw mogą podpisywać umowy międzynar.
b). bez pełnomocnictw nikt nie może podpisywać umów międzynar.
c). inne rozwiązanie

15. Rozporządzenie RM w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o umowach międzynar. z dnia 28 sierpnia 2000 roku mówiąc o ogłoszeniu umowy międzynarodowej mówi, że czynność ta obejmuje (wskaż prawidłowy tekst):
a). tekst dokumentu ratyfikującego, polski tekst umowy przynajmniej w dwu językach, w którym umowę sporządzono, oświadczenie rządowe o sposobie ogłoszenia
b). tekst dokumentu ratyfikującego, polski tekst umowy, tekst umowy przynajmniej w trzech językach, w którym umowę sporządzono, oświadczenie rządowe o pełnomocnikach stron
c). tekst dokumentu ratyfikującego, polski tekst umowy, tekst umowy przynajmniej w jednym z języków, w którym umowę sporządzono, oświadczenie rządowe o ...obowiązującej umowy

16. Prawo do zawierania umów międzynarodowych:
a). nigdy nie był atrybutem państwowości
b). obecnie jest jedynym atrybutem państwowości
c). jest jednym z atrybutów państwowości

17. Są umowy międzynar. zawierane między państwami, ale skierowane do jednostki i ona z tytułu takiej umowy może odwoływać się do organu ponadnarodowego. Umowy takie zawierane są w ramach:
a). międzynarodowej ochrony praw człowieka
b). ochrony grup etnicznych w ich dążeniu do usamodzielnienia się i powołania nowego państwa
c). prawa dyplomatycznego i konsularnego, mówią o opiece dyplomatycznej

18. Normy „egna onunes”
a). dotyczą wszystkich i przez wszystkich mają być przestrzegane
b). dotyczą umów w związku z prawem morza
c). dotyczą osób cywilnych zamieszanych w „teatr wojny”

19. Umowa międzynarodowa dla swej ważności:
a). może być zawarta w formie ustnej
b). musi być zarejestrowana
c). musi być sporządzona na piśmie

20. Konwencja wiedeńska o prawie traktatów obowiązuje:
a). inne rozwiązanie
b). członków ONZ
c). państwa

21. Treść umowy międzynarodowej może by7ć:
a). inne rozwiązanie
b). zupełnie dowolna
c). nie może być dowolna

22. Wstęp do umowy międzynarodowej wskazuje:
a). na jej treść
b). na jej sposób wejścia w życie
c). inne rozwiązanie

23. Do czasu wejścia w życie konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów w zakresie tworzenia umów międzynar.:
a). obowiązywały dwustronne porozumienia
b). obowiązywały regionalne porozumienia
c). obowiązywał zwyczaj

24. Państw A i państwo B wprowadziły w życie konwencję wiedeńską o prawie traktatów. Podczas rozmów dwustronnych postanowiły jednak stworzyć zobowiązanie międzynar. pomiędzy sobą, które nie stosuje rygorów tej konwencji:
a). mogły tak zrobić
b). nie mogły tak zrobić
c). inne rozwiązanie

25. Państwo A nie podpisało konwencji wiedeńskiej i zawiera umowę międzynar. z państwem B, które tę konwencję podpisało. W tej sytuacji:
a). rygory tej konwencji mogą być stosowane
b). rygory tej konwencji w żadnym przypadku nie mogą być stosowane
c). rygory tej konwencji mogą być stosowane za zgodą RB ONZ

26. Państwa zawarły między sobą umowę międzynar. regulującą jedną ze sfer ich wzajemnej współpracy. Ponieważ co do wykonania tej umowy oba mają zastrzeżenia chcą się zwrócić do MTS o rozstrzygnięcie sprawy. Oba też chcą aby MTS zastosował nie prawo jak źródło rozstrzygnięcia, ale zasady słuszności. Czy jest to możliwe?
a). tak
b). nie
c). inne rozwiązanie

29. W ramach umów międzynar. można między nimi wyznaczyć hierarchię. Na samym „szczycie” będzie:
a). Karta NZ
b). Konstytucji państwa
c). Konwencja wiedeńska o prawie traktatów

30. Przepisy polskie o umowach międzynar. reguluje też problem ogłaszania umów międzynar. mówiąc, że powinny być ogłoszone „niezwłocznie” co oznacza, że powinny być ogłoszone:
a). nie wiadomo kiedy
b). do roku
c). do miesiąca

31. Art. 30 ust. 1 konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów to tekst następującej treści: „Z zastrzeżeniem art. 103 Karty NZ, prawa i obowiązki państw będących stronami kolejnych traktatów dotyczących tego samego przedmiotu będą określane zgodnie z poniższymi ustępami”. Odniesienie do art. 103 Karty NZ dotyczy:
a). pierwszeństwa stosowania Karty NZ przed innymi zobowiązaniami
b). pierwszeństwa stosowania innych zobowiązań przed zobowiązaniami Karty NZ
c). konieczności rozstrzygania sporów wyłącznie przed MTS

32. Interpretacja autentyczna umowy międzynar. to:
a). to interpretacja dokonana przez te same państwa, które umowę spisały
b). to interpretacja dokonana przez ten sam organ wewnętrzny państwa, który nadzorował sporządzanie umowy
c). takiej interpretacji nie ma

33. Wedle krakowskiej szkoły prawa międzynar. umowa międzynar. dzieli się zazwyczaj na:
a). pięć części
b). cztery części
c). trzy części

34. Konwencja wiedeńska o prawie traktatów:
a). nic nie mówi o zewnętrznej formie umowy międzynar.
b). precyzyjnie określa zewnętrzną formę umowy międzynar.
c). odsyła w tej sprawie do innego dokumentu

PRAWO TRAKTATÓW

1.Oprócz państw konwencję wiedeńską o prawie traktatów mogą:

a) stosować inne podmioty;
b) nie mogą być stosowane przez inne podmioty;
c) inne rozwiązanie;

2. Umowa międzynarodowa zawarta za czasów Ligi Narodów:

a) inne rozwiązanie;
b) nie może być nadal ważna;
c) może być nadal ważna;

3. Umowa międzynarodowa składa się z różnych części. Elementem najbardziej rozbudowanej umowy międzynarodowej może być:

a) Rebus sic stantibus;
b) Tantum verde;
c) Preambuła;
d) Sursum corda;
e) Carpe diem;
f) Loco citato ;
g) Opus citatum ;
h) Ibidem ;
i) Gloria victis;

4. Konwencja wiedeńska o prawie traktatów do której przystąpiło blisko 100 państw:

a) jest umową kodyfikującą;
b) nie jest umową kodyfikującą;
c) inne rozwiązanie;

5. Sprzeciw do zastrzeżenia do umowy międzynarodowej:

a) inne rozwiązanie;
b) może być złożony w każdym czasie;
c) nigdy nie może być złożony;

6. Depozytariuszem umowy międzynarodowej wielostronnej mogą być:

a) rządy państw i organizacje międzynarodowe;
b) tylko organizacje międzynarodowe;
c) tylko Sekretariat ONZ;

7. Zawieranie i związanie się umową międzynarodową:

a) nigdzie nie jest uregulowane;
b) to są pojęcia tożsame;
c) nie jest to ten sam instrument;

8. Państwa zawierające umowę międzynarodową w sprawie pomocy w przypadku siły wyższej ( pożar, powódź ) w ustalaniu jej treści:

a) inne rozwiązanie;
b) mają pełną dowolność;
c) nie mają pełnej dowolności;

9. Ratyfikacja umowy międzynarodowej jest instrumentem prawnym stosowanym:

a) była stosowana przez Ligę Narodów przy rejestrowaniu umowy międzynarodowej;
b) przez ONZ przy rejestrowaniu umowy międzynarodowej w archiwum traktatowym;
c) przez państwa przy procedurze wprowadzania w życie umowy międzynarodowej;

10. Umowa międzynarodowa, która nie jest zarejestrowana w Sekretariacie ONZ:

a) inne rozwiązanie;
b) nie jest ważna;
c) jest ważna;
d) nie może być takiej sytuacji;
e) może być tylko warunkowo stosowana;
f) nikt nie rejestruje umów w ONZ;

11. Zgoda na rozpoczęcie negocjacji umowy międzynarodowej w RP udziela:

a) Prezes RM na wniosek ministra kierującego działem administracji państwowej;
b) Prezydent na wniosek Prezesa RM;
c) Prezydent na wniosek ministra spraw zagranicznych;

12. Umowa międzynarodowa dla swej ważności w RP:

a) inne rozwiązanie;
b) musi być wpisana do rejestru ONZ;
c) musi być podpisana przez Premiera RP;

13. Czy państwo może w stosunkach międzynarodowych zobowiązać się do określonego zachowania się poprzez inny dokument niż umowa międzynarodowa:

a) może;
b) nie może;
c) mogło w okresie 1918-1939;

14. Karta Narodów Zjednoczonych:

a) jest umową międzynarodową;
b) nie jest umową międzynarodową;
c) inne rozwiązanie;

15. Wstęp do umowy międzynarodowej:

a) wskazuje na okoliczności jej zawarcia;
b) nie wskazuje na okoliczności jej zawarcia;
c) wskazuje na zastosowanie „tantum verde”;

16. Klauzula rewizyjna w umowie międzynarodowej:

a) określa w jaki sposób zmienić tekst umowy;
b) określa w jaki sposób odwołać się od umowy do Sądu;
c) wskazuje w jaki sposób jednostka może złożyć rewizję od tej umowy;

17. Nowo powstałe państwo ( dawniej kolonia ) może poprzednio obowiązujące umowy międzynarodowe na tym terenie:

a) przejąć w całości;
b) nigdy nie może przejąć w całości;
c) może przejąć tylko umowy z ostatnich 10 lat;

18. Zerwanie stosunków dyplomatycznych i konsularnych:

a) nie ma wpływu na obowiązywanie umów międzynarodowych;
b) inne rozwiązanie;
c) ma wpływ na obowiązywanie umów międzynarodowych;

19. Jeden z poniższych tekstów konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów jest prawdziwy:

a) „Traktat nie tworzy obowiązków dla państwa trzeciego bez jego zgody”;
b) „Traktat nie tworzy obowiązków ani praw dla państwa trzeciego bez zgody RB ONZ”;
c) „Traktat nie tworzy obowiązków ani praw dla państwa trzeciego bez jego zgody”;

20. Umowa międzynarodowa poprawnie zawarta, ale nie zarejestrowana w Sekretariacie ONZ:

a) jest ważna;
b) nie jest ważna;
c) nie jest ważna do czasu jej zarejestrowania;

21.Jan Kowalski otrzymał pełnomocnictwo do podpisania umowy międzynarodowej. Nigdy nie był urzędnikiem MSZ, ani pracownikiem innego ministerstwa natomiast zdał na piątkę egzamin z prawa traktatów:

a) może dostać pełnomocnictwo do podpisania umowy i będzie to postępowanie zgodne z prawem;
b) nie może dostać pełnomocnictwa, ponieważ oprócz dobrze zdanego egzaminu musi dostać stosowną rekomendację a tej nie miał;
c) może dostać pełnomocnictwo, ale wcześniej musi zostać zatrudniony w MSZ;

22. Pomiędzy państwami powstał spór co do interpretacji umowy międzynarodowej. Jedno państwo zamierza oddać sprawę do MTS, drugie na to się nie godzi powołując się na brak klauzuli sądowej właśnie w tej umowie:

a) inne rozwiązanie;
b) MTS będzie mógł sprawę rozstrzygnąć;
c) MTS nie będzie mógł sprawy rozstrzygać;

23. Sąd jednego z państw dokonał interpretacji umowy międzynarodowej:

a) jest ona obowiązująca we wszystkich państwach;
b) jest ona obowiązująca w niektórych państwach;
c) inne rozwiązanie;

24. „Pacta sunt servanda” oznacza:

a) każdy będący w mocy traktat wiąże jego strony i powinien być wykonany w dobrej wierze;
b) każdy traktat będący w mocy i zarejestrowany w ONZ powinien być wykonywany w dobrej wierze;
c) każdy traktat będący w mocy i zarejestrowany w RB ONZ powinien być wykonywany w dobrej wierze;

25. Traktat międzynarodowy podpisała Wielka Brytania bez jakichkolwiek zastrzeżeń i deklaracji:

a) oznacza to automatycznie, że obowiązuje on na terytoriach zamorskich;
b) oznacza to automatycznie, że nie obowiązuje on na terytoriach zamorskich;
c) oznacza to automatycznie, że obowiązuje on na terytoriach zamorskich po pewnym czasie;

26. Państwo A jest związane następującymi umowami międzynarodowymi: Kartą NZ, umową o przystąpieniu do wspólnoty państw, umową o przyjaznych stosunkach z państwem nie należącym do wspólnoty. Hierarchia źródeł, w tym państwie, w tym przypadku będzie wyglądała w następujący sposób:

a) I. Karta NZ;
II. umowa o przystąpieniu;
III. umowa o przyjaznych stosunkach:

b) I. umowa o przystąpieniu;
II. Karta NZ;
III. umowa o przyjaznych stosunkach;

c) I. umowa o przyjaznych stosunkach;
II. Umowa o przystąpieniu;
III. Karta NZ;

27. Treść umowy międzynarodowej zawarta pomiędzy państwami, które nie mają między sobą nawiązanych stosunków dyplomatycznych:

a) inne rozwiązanie;
b) może być zupełnie dowolna;
c) nie może być dowolna;

28. Podział umów międzynarodowych na te które są dwustronne i na te które są wielostronne:

a) odnosi się do ilości stron na których zostały spisane;
b) odnosi się do ilości stron na których zostały spisane i nie dotyczy tych które są spisane na jeden stronie;
c) inne rozwiązanie;

29. W Monitorze Polskim ogłaszane są umowy międzynarodowe:

a) ratyfikowane przez Prezesa Rady Ministrów;
b) ratyfikowane z rocznym opóźnieniem;
c) inne niż ratyfikowane;

30. Zawarcie stosunków dyplomatycznych pomiędzy państwami następuje:

a) automatycznie po zawarciu 10 umów międzynarodowych między tymi państwami;
b) na życzenie państw po zawarciu już pięciu umów międzynarodowych;
c) inne rozwiązanie.

31. Umowa międzynarodowa zamknięta to:

a) taka do której mogą przystąpić tylko państwa sygnatariusze Karty ONZ;
b) taka, której oryginał zostaję zamknięty po podpisaniu przez państwa sygnatariuszy;
c) inne rozwiązanie;

32. Jeden z poniższych dokumentów jest umową międzynarodową:

a) Statut Rady Europy; chyba
b) Powszechna Deklaracja Praw Człowieka;
c) Akt końcowy KBWE;

33. Konwencja wiedeńska z 1963 roku o nawiązaniu stosunków konsularnych pomiędzy organizacjami międzynarodowymi międzyrządowymi jest dokumentem na podstawie którego jej sygnatariusze:

a) nie ma takiej konwencji;
b) nie nawiązują stosunków konsularnych;
c) nawiązują stosunki konsularne;

34. Zwyczaj w opracowywaniu umowy międzynarodowej:

a) od powstania konwencji wiedeńskiej dalej może mieć zastosowanie;
b) od powstania konwencji o prawie traktatów nie ma zastosowania;
c) inne rozwiązanie;

35. Przedstawiciel USA z należytym pełnomocnictwem popisał umowę międzynarodową. W trakcie procesu jej akceptacji przed Kongresem umowa ta nie uzyskała wymaganej większości głosów:

a) nie może być stosowana prowizorycznie;
b) może być stosowana prowizorycznie;
c) inne rozwiązanie;

36. Konwencja wiedeńska o prawie traktatów z 1969 roku:

a) jest w Polsce obowiązująca;
b) nie jest w Polsce obowiązująca;
c) inne rozwiązanie;

37. Wejście w życie umowy międzynarodowej jest w konwencji wiedeńskiej:

a) nie jest jednoznacznie uregulowane i konwencja wiedeńska w zasadzie odsyła do samej umowy;
b) jest uzależnione od postanowień Konstytucji w poszczególnych państwach zawierających umowę;
c) jednoznacznie uregulowane i wchodzi ona w życie w czasie wskazanym w tej konwencji;

38. Umowa międzynarodowa uznana za nieważną:

a) nigdy nie była ważna;
b) kiedyś była ważna;
c) inne rozwiązanie;

39. Umowa międzynarodowa uznana za wygasłą:

a) inne rozwiązanie;
b) kiedyś była ważna;
c) nigdy nie była ważna;

40. Klauzula prolongacyjna:

a) mówi o stosunku umowy międzynarodowej do innych umów międzynarodowych;
b) mówi o sposobie kontaktu z depozytariuszem umowy i podaje kody do tego celu;
c) mówi o sposobie…..ważności umów międzynarodowych;

41. Jednym z działów prawa międzynarodowego publicznego, który nie został skodyfikowany:

a) prawo konsularne;
b) prawo mórz i oceanów;
c) odpowiedzialność przewidziana w prawie międzynarodowym publicznym;

42. Rozwiązanie umowy międzynarodowej w przypadku gdy nie zawiera ona w swej treści odpowiedniej do tego celu klauzuli:

a) jest możliwe;
b) inne rozwiązanie;
c) nie jest możliwe;

43. Zastrzeżenie do umowy międzynarodowej jest instrumentem stosowanym przez państwa przy zawieraniu umów:

a) wielostronnych;
b) dwustronnych;
c) dwustronnych i wielostronnych;

44. Do Karty Narodów Zjednoczonych złożono przy jej podpisaniu:

a) inne rozwiązanie;
b) 107 zastrzeżeń;
c) 56 zastrzeżeń;

45. Z racji pełnienia określonych funkcji w państwie:

a) inne rozwiązanie;
b) bez pełnomocnictw nikt nie może podpisywać umów międzynarodowych;
c) ściśle określone osoby bez przedkładania specjalnych pełnomocnictw mogą podpisywać umowy międzynarodowe;

46. Wymiana listów dyplomatycznych:

a) może być potraktowana jako zawarcie umowy międzynarodowej w państwach anglosaskich;
b) nie może być potraktowana jako zawarcie umowy międzynarodowej;
c) może być potraktowana jako zawarcie umowy międzynarodowej;

47. Konwencja wiedeńska o nawiązaniu stosunków dyplomatycznych z 1961 roku została wprowadzona w życie przez 182 państwa oznacza to, że:

a) pomiędzy tymi wszystkimi państwami zostaną nawiązane stosunki dyplomatyczne;
b) pomiędzy tymi wszystkimi państwami będą nawiązane stosunki dyplomatyczne;
c) pomiędzy tymi wszystkimi państwami nie zostały nawiązane stosunki dyplomatyczne;

48. Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o umowach międzynarodowych z dnia 28 sierpnia 2000 roku mówiąc o ogłoszeniu umowy międzynarodowej mówi, że czynność ta obejmuje:

a) tekst dokumentu ratyfikacyjnego , polski tekst umowy, tekst umowy w przynajmniej jednym języków w którym umowę sporządzono, oświadczenie rządowe o mocy obowiązującej umowy;
b) tekst dokumentu ratyfikacyjnego, polski tekst umowy, tekst umowy przynajmniej w trzech językach obcych w których umowę sporządzono, oświadczenie rządowe o pełnomocnikach stron;
c) tekst dokumentu ratyfikacyjnego…………………………..

49. Prawo do zawierania umów międzynarodowych:

a) jest jednym z atrybutów państwowości;
b) obecnie jest jedynym atrybutem państwowości;
c) nie jest……………….